Warto wiedzieć
Ubezpieczenie na życie przydatne w różnych sytuacjach
Dla części osób polisa ubezpieczenia na życie wydaje się fanaberią dla bogatych, którzy w ten sposób chcą zabezpieczyć dla rodziny dodatkowe środki na wypadek swojej śmierci. Ocena motywacji jest słuszna, ale wskazanie adresatów, do których adresowane są tego typu produkty niekoniecznie. O ubezpieczeniu na życie powinni bowiem pomyśleć wszyscy, których zarobki stanowią przeważającą część dochodów gospodarstwa domowego i ich brak postawiłby bliskich w trudnej sytuacji finansowej, np. mieliby problem ze spłatą kredytu, utrzymaniem mieszkania, kontynuacją nauki.
Ochrona może mieć różny zakres i być połączona z formą oszczędzania bądź pomnażania kapitału w inny sposób. Przyjrzyjmy się różnym rodzajom ubezpieczenia na życie, rozpoczynając od wyjaśnienia podstawowych pojęć, które są z nimi związane.
Ważne pojęcia
Zacznijmy od przedstawienia różnicy między ubezpieczeniami na życie i na dożycie. W pierwszym przypadku świadczenie wypłacane jest w momencie zgonu, niezależnie od tego, kiedy on nastąpi (pomijamy kwestie związane z wykluczeniami wynikającymi z zapisów umowy ubezpieczeniowej).
W ubezpieczeniach na dożycie wypłata następuje w momencie przeżycia przez ubezpieczonego określonego czasu (np. 5 lat). W pewnym sensie mechanizm tego typu produktu można porównać do zasad lokaty terminowej. Dotrzymanie warunków umowy (utrzymanie lokaty / przeżycie określonego okresu przez ubezpieczonego) oznacza otrzymanie „nagrody” (odsetek w przypadku lokaty, świadczenia wynikającego z zapisów polisy).
Inne ważne pojęcia związane z różnego rodzaju ubezpieczeniami na życie przedstawiamy w porządku alfabetycznym.
KID (ang. Key Information Document) – dokument zawierający kluczowe informacje o produkcie.
Klasa aktywów – grupa instrumentów finansowych posiadających wspólne cechy związane z poziomem ryzyka, sposobem finansowania, uwarunkowaniami wyceny, np. obligacje, surowce, akcje.
Ogólne warunki ubezpieczenia (OWU) – dokument precyzujący prawa i obowiązki stron umowy ubezpieczenia. Dla klienta najważniejsze są zapisy mówiące w jakich okolicznościach ubezpieczyciel wypłaci świadczenie wynikające z polisy oraz opisujące sytuacje, w których nie zostanie ono zrealizowane (np. samobójstwo, zgon w związku z chorobą, której istnienie zostało zatajone w chwili zawierania polisy, czynny udział w działaniach terrorystycznych lub wojennych).
Składka – kwota, jaką musi wpłacić ubezpieczający, by towarzystwo ubezpieczeniowe objęło go ochroną wynikającą z zawartej umowy ubezpieczenia. Wpłaty dokonywane są na ogół co miesiąc lub co kwartał i nieuregulowanie płatności powoduje wygaśnięcie ochrony ubezpieczeniowej.
Suma ubezpieczenia – kwota określona w umowie ubezpieczenia na życie jaką ubezpieczyciel zobowiązuje się wypłacić uposażonym lub osobom wskazanym w OWU po śmierci ubezpieczonego. Wypłata może być jednorazowa lub w ratach, w formie renty.
Ubezpieczeniowy Fundusz Kapitałowy (UFK) – część aktywów ubezpieczyciela stanowiąca rezerwę utworzoną ze składek ubezpieczonych inwestowana w sposób określony w umowie ubezpieczenia służąca realizacji wypłat na zasadach opisanych w polisie.
Uposażony – osoba (lub osoby) wskazana w polisie jako uprawniona do otrzymania świadczenia po śmierci ubezpieczonego. W przypadku, gdy jest kilku uposażonych, konieczne jest określenie ich procentowego udziału w kwocie należnego świadczenia.
Ubezpieczenia, w których istotny jest czas
Najprostszy podział ubezpieczeń na życie związany jest z czasem ochrony, co pozwala wyróżnić polisy terminowe i bezterminowe.
W przypadku ubezpieczeń terminowych świadczenie wypłacane jest, gdy do zgonu dojdzie w czasie okresu ochronnego. Ta opcja bardzo często wybierana jest przez zaciągających kredyty hipoteczne. Czas ochrony powiązany jest wówczas z okresem spłaty zobowiązania a wysokość sumy ubezpieczenia dobierana tak, by pozwalała na spłacenie kredytu. Chodzi o to, by po śmierci ubezpieczonego rodzina nie została z kłopotliwym zobowiązaniem, nie było niebezpieczeństwa, że brak możliwości jego spłaty zmusi bliskich do opuszczenia nieruchomości.
Wadą tego rozwiązania jest fakt, że po upływie terminu wskazanego w umowie ubezpieczeniowej kończy się ochrona i chcąc być nadal chronionym, trzeba zawrzeć kolejną polisę. Jej warunki będą zupełnie inne od poprzedniej, gdyż zakres i cena ubezpieczenia uzależnione są od wieku i stanu zdrowia ubezpieczonego. Im jesteśmy starsi, tym ryzyko zgonu jest wyższe, co przekłada się na konieczność płacenia wyższych składek.
Niedogodność skokowego wzrostu kosztów ochrony likwiduje skorzystanie z bezterminowego ubezpieczenia na życie, które w przypadku opłacania składek funkcjonuje do momentu śmierci ubezpieczonego. Przy tego typu produktach mamy do czynienia z doroczną indeksacją, czyli urealnieniem sumy ubezpieczenia i wysokości składki. Przedstawiane ubezpieczonemu propozycje oparte są na aktualnych danych na temat długości życia kobiet i mężczyzn.
Dodatkowe opcje
Ubezpieczenie na życie zawierane jest głównie z myślą o bliskich. Może być ono wzbogacone o elementy zapewniające wypłatę świadczenia w innych sytuacjach życiowych niż śmierć ubezpieczonego, które także mają wpływ na sytuację finansową rodziny.
Jedną z najczęściej spotykanych opcji jest ubezpieczenie od utraty pracy, które wiąże się z wypłatą przez pewien czas świadczenia w określonej kwocie. Taka forma ochrony wybierana jest często przy kredycie hipotecznym, gdyż pozwala uniknąć stresu związanego ze spłatą kolejnych rat i skupić się na poszukiwaniu nowego źródła zarobków. Decydując się na tego typu ochronę, trzeba dokładnie zapoznać się z zapisami OWU, w których opisane są przypadki, w których świadczenie nie zostanie wypłacone. Na ogół jest to rozwiązanie umowy o pracę z inicjatywy ubezpieczonego lub zwolnienie go w trybie dyscyplinarnym.
Podobny cel – zapewnienie środków do życia – przyświeca polisie dotyczącej niezdolności do pracy. Zależnie od warunków umowy świadczenie będzie wypłacone, gdy ubezpieczony utraci na trwałe możliwość wykonywania jakiejkolwiek pracy lub będzie niezdolny do zarobkowania przez określony czas. Można się spotkać z głosami, że to ubezpieczenie traci rację bytu, skoro postęp technologiczny pozwala na wykonywanie wielu zadań zdalnie, gdy można sterować komputerem za pomocą ruchów gałki ocznej.
Inna możliwość to tzw. poważne zachorowanie. Każde z towarzystw ubezpieczeniowych określa katalog chorób (np. udar, zawał serca, choroba nowotworowa), których zaistnienie oznacza wypłatę świadczenia w wysokości stanowiącej pewien procent sumy ubezpieczenia lub konkretnej kwoty przypisanej do danej choroby. Pieniądze, zależnie od zapisów w polisie, można spożytkować na dodatkowe konsultacje medyczne zorganizowane przez ubezpieczyciela, pokrycie kosztów leczenia itp. Podobny charakter i zasady funkcjonowania ma ubezpieczenie związane z operacją.
Jako procent sumy ubezpieczenia wypłacane jest także świadczenie z polisy dotyczącej uszczerbku na zdrowiu. Może być nim złamanie kończyny, oparzenie, inne okaleczenie. Decyzja o wypłacie podejmowana jest w oparciu dokumentację medyczną przedstawioną przez ubezpieczonego.
Kolejna opcja związana jest z pobytem w szpitalu. Zawarcie takiego ubezpieczenia ma niejako zapewnić ubezpieczonemu wyrównanie dochodów utraconych w związku z jego hospitalizacją. Świadczenie wypłacane jest w określonej kwocie za każdy dzień przebywania w szpitalu, przy czym na ogół jest określona minimalna liczba dni, które trzeba w nim spędzić (przeważnie 3), by otrzymać wypłatę.
Wiele towarzystw ubezpieczeniowych przewiduje specjalne warunki wypłaty świadczeń związanych z wystąpieniem zdarzenia objętego ubezpieczeniem w wyniku nieszczęśliwego wypadku, niekiedy odrębne reguły dotyczą także wypadku komunikacyjnego. Jeśli w umowie są odpowiednie klauzule, to wówczas wypłacana jest dodatkowa kwota lub wielokrotność sumy ubezpieczenia.
Ubezpieczenia inwestycyjne i oszczędnościowe
Od pewnego czasu towarzystwa ubezpieczeniowe mają w swojej ofercie produkty łączące ochronę ubezpieczeniową z pomnażaniem kapitału powierzonego im przez ubezpieczonego, robią to zarówno w formie oszczędzania, jak i inwestowania jego środków. Trzeba przy tym wspomnieć o dwóch rzeczach. Po pierwsze, polisa jest tak naprawdę tylko dodatkiem, który pozwala firmom ubezpieczeniowym na tego typu działalność, suma ubezpieczenia jest bardzo niewielka. Po drugie, część ubezpieczycieli nie utrzymuje własnych zespołów zarządzających aktywami lecz korzysta z usług zewnętrznych podmiotów, np. towarzystw funduszy inwestycyjnych.
W przypadku produktów z elementem inwestycyjnym wymagana jest jednorazowe opłacenie składki, której wysokość nierzadko wynosi kilkanaście a nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych. Pieniądze inwestowane są w jeden z ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych (UFK), który może charakteryzować się mniejszym lub większym stopniem ryzyka, zależnie od przyjętej przez niego strategii inwestycyjnej (np. tylko w bezpieczne obligacje, w instrumenty o umiarkowanym ryzyku, w akcje bądź surowce, które pozwalają wiele zyskać, ale mogą też przynieść znaczące straty). W przypadku śmierci ubezpieczonego osoby uprawnione otrzymują kapitał wraz z wypracowanym zyskiem oraz sumę ubezpieczenia.
Przy tego typu produktach istnieje ryzyko, że w chwili zaistnienia zdarzenia ubezpieczeniowego wartość środków będzie niższa od zapłaconej składki. Stąd są one na ogół tak konstruowane, by ubezpieczyciel mógł zapisać w umowie ubezpieczeniowej klauzulę gwarantującą wypłatę całkowitej kwoty stanowiącej przynajmniej równowartość składki.
Rozważając skorzystanie z tego typu produktu, trzeba zrozumieć jego cechy, poznać związane z nich ryzyka i opłaty. Pomaga w tym dokument zawierający kluczowe informacje o produkcie (tzw. KID), który ma określony format, dzięki czemu można w prosty sposób porównać produkty różnych ubezpieczycieli. Niezmiernie ważne jest, by nie ulegać magii wysokich zysków osiągniętych przez zarządzającego w przeszłości. Im są one wyższe, tym mniejsze prawdopodobieństwo, że równie atrakcyjne zostaną osiągnięte w przyszłości.
Warto też wiedzieć, że ustawa o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej daje osobom korzystającym z umów ubezpieczenia na życie z UFK prawo do odstąpienia od umowy. Można z niego skorzystać w ciągu 60 dni od otrzymania z zakładu ubezpieczeń po raz pierwszy rocznej informacji o wysokości świadczeń z tytułu zawartej umowy i wartości wykupu ubezpieczenia. Ubezpieczyciel ma prawo obciążyć ubezpieczonego opłatą w maksymalnej wysokości 4% wartości jednostek UFK według wyceny w dniu otrzymania wniosku o odstąpienie od umowy.
Tekst powstał w oparciu o materiał edukacyjny „Ubezpieczenia na życie. Zarys charakterystyki umów ubezpieczenia na życie” zamieszczony na stronie Komisji Nadzoru Finansowego
Strefa Agenta
Masz pytania?
Skontaktuj się z nami!
Skontaktuj się z nami!
Kursy walut
Kurs walut Notowanie z: 2024-11-08 | |||
---|---|---|---|
USD | 4,0117 | 0.73% | 0.0297 zł |
EUR | 4,3244 | 0.43% | 0.0187 zł |
CHF | 4,6031 | 0.20% | 0.0091 zł |
GBP | 5,1992 | 0.33% | 0.0174 zł |
- Proszę wypełnić to pole
- Proszę wypełnić to pole
- Proszę wypełnić to pole